Tegenstelde reflex, wijken voor fysieke druk

Ooit gehoord van tegengestelde reflex bij paarden? Misschien niet, als ik het heb over ‘tegen de druk ingaan’ dan weet je waarschijnlijk wel waar het over gaat. Dit heeft te maken met de oorsprong van het paard, een paard is een prooidier en daarom een vluchtdier. Een paard zal nooit afwachten of hij gevaar loopt, maar het zekere voor het onzekere nemen en dus willen vluchten als hij onraad ruikt. Wanneer het vluchten niet zal gaan, zal het paard overschakelen naar de ‘vechtmodus’; slaan, trekken, bokken en/of steigeren. Mocht dit dan nog geen resultaat voor het paard opleveren, zal het gaan staken/verlammen en tot slot in de ergste gevallen, zich letterlijk om laten vallen. Dit laatste zal gebeuren als het paard geen enkele andere uitweg meer ziet.

Tegengestelde reflex is dus een natuurlijke reactie van het paard tegen de druk in, in plaats van voor de druk te wijken. Goed om te weten is dat het tegengestelde reflex geen ongehoorzaamheid is, maar een onbewuste handeling van het paard. Iedereen kent wel een paard dat heeft ‘gehangen’ aan zijn halster of nog even extra tegen je aanleunt als je merkt dat hij met zijn hoef op je tenen staat.

Gelukkig is wijken voor fysieke druk en dus het voorkomen van tegengestelde reflex goed te trainen door middel van oefeningen en leren doseren van druk. Het paard bepaalt altijd wat de juiste hoeveelheid druk is om niet in het tegengestelde reflex te schieten. Het is hierbij essentieel om de druk niet veel, te snel of te onverwacht tot stand te laten komen. Wanneer het paard wijkt voor druk, is het van belang dat de timing in orde is. Daarmee wordt bedoeld dat de snelheid van de reactie van de mens bepaalt of het paard iets leert. Wanneer het paard wijkt voor druk, is het belangrijk dat het iets oplevert voor het paard; wegvallen van druk oftewel primaire beloning, hoe klein het resultaat soms ook is. Als de primaire beloning niet binnen 3 seconden gebeurt, kan het paard niet meer de oorzaak en het gevolg aan elkaar koppelen. Het wegvallen van de druk motiveert je paard om het gewenste gedrag te herhalen, hij wil graag comfort dus zal zoeken naar een manier om van de druk af te komen.

Het wijken voor druk komt in het leven van een beleerd paard veelvuldig voor. Denk hierbij aan het omzetten van de achterhand door je met je hand het paard aan te raken omdat jij er langs wilt, het aanleggen van je been op het moment dat het paard voorwaarts moet en dan weer weghaalt c.q. ontspant als hij daadwerkelijk die actie onderneemt, het paard zijn hoofd naar beneden laat zakken op het moment dat er druk op het halster wordt gezet. Tal van voorbeelden die ooit zijn aangeleerd door te oefenen.

Geduld, beloning, vertrouwen en timing zijn wat mij betreft de sleutelwoorden tot succes.